ในโลกแห่งวิชาการ ‪‎งานที่ดี ต้องมีความชัดเจน มีเป้าหมาย มีทิศทาง ผู้วิจัยเข้าใจในงาน เห็นคุณค่า ความหมาย ความสำคัญ เห็นประโยชน์ในสิ่งที่ตนเองทำ อิ่มเต็มสมบูรณ์อยู่ในที ในขณะเดียวกัน ต้องเปิดพื้นที่ให้โอกาสผู้อื่น ในการอภิปราย ต่อยอด และสร้างองค์ความรู้ใหม่ต่อๆไป

ไม่มีความจำเป็นที่ต้องยึดติด หรือ ด่วนสรุปว่าความเห็นหรือข้อค้นพบนั้นแน่นอนและดีที่สุดแล้ว

ในพื้นที่ เวลา บริบท หรือ ตัวละคร ที่แตกต่าง ความคิดเห็นและข้อค้นพบผันแปรได้เสมอ

…

โดยทั่วไป นักวิจัยจะไม่บอกว่า…

สิ่งนี้ถูกทั้งหมด สิ่งนี้ผิดทั้งหมด

สิ่งนี้ใช่ สิ่งนี้ไม่ใช่

สิ่งนี้คือสีขาว สิ่งนี้คือสีดำ

การเขียนอธิบายพื้นที่สีเทาให้เกิดความกระจ่าง เป็น “ศิลปะ” ที่ต้องอาศัยการฝึกฝนอย่างถี่ๆ ซ้ำๆ

และบางทีนั่นหมายถึง ร้อยดราฟท์ และร้อยการแก้ไข

ย้ำ ซ้ำ ทวน กันไม่รู้กี่รอบ พิจารณากันไม่รู้กี่ครั้ง กว่าจะได้งานเขียนที่ส่งออกและเผยแพร่ได้

เคยสังเกตหรือไม่ว่า…

เวลาเราด่วนสรุป ใช้ใจที่หยาบ อ่านน้อย รู้น้อย ทึกทักเอาเองว่าเหล่านั้นคือดี แล้วเขียนงานส่งออกไป

เราต้องกลับไปแก้ไขงานที่เกิดจาก ใจที่หยาบ อ่านน้อย รู้น้อย นั้นอีกกี่ครั้ง

ใจที่หยาบ อ่านน้อย รู้น้อย ทึกทักเอาเองว่าเหล่านั้นคือดีแล้ว ไม่เหมาะกับงานเขียนดุษฎีนิพนธ์

ใจที่หยาบ อ่านน้อย รู้น้อย แต่ ถ่อมตน รู้ชัดอยู่ว่าทุกประเด็นขัดเกลาได้อีก ดีได้อีก และละเอียดได้อีก เหมาะกับงานเขียนดุษฎีนิพนธ์

‪‎ในโลกแห่งความเป็นจริง

ถ้าหากเราด่วนสรุป ใช้ใจที่หยาบ รู้น้อย ทึกทักเอาเองว่าเหล่านั้นคือดี แล้วกระทำบางอย่างลงไปกับ ‪#‎ชีวิต ของเราล่ะ

เราต้องกลับไปเรียนรู้ รับผลของชีวิตที่เกิดจาก ใจที่หยาบ รู้น้อย นั้นอีกกี่รอบ

ไม่ใช่แค่ การเขียนดุษฎีนิพนธ์

การใช้ชีวิต ยืน เดิน นอน นั่ง หรือ แม้แต่หายใจ

มนุษย์ต้องหมั่นพิจารณาเสมอว่า เราได้ทำดีแล้ว ถูกแล้ว มีจุดยืน และไม่เบียดเบียนผู้อื่น

ทุกประเด็นในชีวิต ขัดเกลาได้อีก ดีได้อีก และละเอียดได้อีกเสมอ

อย่าหยุดขัดเกลาตัวเองเลย เพราะเหลี่ยมคมที่ยังไม่ลงตัว อาจเผลอไปเบียดเบียนผู้อื่นโดยไม่รู้ตัว

งานวิจัยที่ดี และ ชีวิตที่ดี จึงหมายถึง การกระชับพื้นที่ของตัวเอง และ ไม่รุกล้ำก้าวก่ายพื้นที่ของคนอื่น (แบบไร้ที่มา ปราศจากเหตุผลที่เหมาะที่ควร)

เรียนรู้ ฝึกฝน ขัดเกลา ในพื้นที่ของตัวเองให้แตกฉาน

งาน และ ชีวิต ที่มีคุณภาพ คือ งานและชีวิต ที่ได้ผ่านการฝึกฝน ขัดเกลา เคี่ยวกรำ เจ็บปวด และจริงที่สุดกับตัวเองมาแล้วทั้งนั้น

เป็นกำลังใจให้ทุกคนที่กำลังอยู่ในกระบวนการของการ ฝึกฝน ขัดเกลา เคี่ยวกรำ เจ็บปวด และ จริงที่สุดกับตัวเอง

ไม่มีอะไรถูกทั้งหมด ไม่มีอะไรผิดทั้งหมด

ไม่มีอะไรใช่ ไม่มีอะไรไม่ใช่

ไม่มีอะไรขาว ไม่มีอะไรดำ

จงมี “ศิลปะ” ในการสร้างความกระจ่างในพื้นที่สีเทาของตัวเอง

เข้าใจเส้นกั้นบางๆ ‪‎ระหว่าง ความชัดเจน มีจุดยืน ‪กับ การด่วนสรุป มั่นใจมาก และเบียดเบียนผู้อื่น

บทสรุปของงานและชีวิต ที่ ถ่อมตน น้อมรับ และเปิดพื้นที่ให้ความรู้ใหม่ๆเกิดขึ้นตลอดเวลานั้น ช่างน่าติดตามและน่าค้นหาเสมอ